Het spel van de wetenschap en de filosofie
Gebruik van Definities

Heel belangrijk is, wanneer je een nieuw concept wilt uitleggen, dat je vantevoren definities goed vastlegt alvolgens deze definities te gebruiken. Als je een woord gebruikt, zonder deze eerst nader uit te leggen, dan koppelt ieder een andere betekenis aan dat woord. Vooral als die aan het woord toegekende betekenis verschilt met de betekenis zoals de schrijver het bedoeld heeft, kan er miscommunicatie ontstaan. Dit wordt ook wel communicatieve ruis genoemd. Deze ruis kan (wellicht nooit helemaal) bestreden worden door het woord eerst zo goed mogelijk uit te leggen.

Het spel van de wetenschap
Noodzakelijke en voldoende voorwaarde
Definities

bron:Wikipedia - noodzakelijke en voldoende voorwaarde Een noodzakelijke voorwaarde is een voorwaarde, zonder welke het relevante gevolg niet optreedt. Het is echter niet gezegd, dat deze voorwaarde op zich al genoeg is om tot het relevante gevolg te leiden: wellicht zijn nog andere voorwaarden nodig. Een voldoende voorwaarde is een voorwaarde, die zonder andere voorwaarden op zich al leidt tot het relevante gevolg. Er kunnen niet nog andere voorwaarden bestaan die noodzakelijk zijn voor dit gevolg. Het is wel mogelijk dat er nog andere voorwaarden bestaan, die elk of tezamen al voldoende voorwaarde zijn.

Hypothese

Een hypothese is een vermoeden of bedenksel, waarvan je van mening bent dat het zo is, de inspiratie is afkomstig uit de wetenschap danwel filosofie. De aanleiding kan in principe van alles zijn, vaak ook persoonlijk bepaald.

Toetsbaarheid

Een hypothese dat niet getoetst is, heeft in het algemeen geen erg sterke overtuigingskracht. De overtuigingskracht is dan slechts afhankelijk van de achterliggende argumenten en redeneringen. Hoe kom je tot die hypothese. Binnen de wiskunde gaat het juist om de manier hoe je tot die uitspraak bent gekomen. Die uitspraak heet dan geen "hypothese" meer, maar een wiskundig bewijs. Gaat het daarentegen om een uitspraak over de werkelijkheid c.q. de Natuur, dan is het een hypothese die bij voorkeur getoetst dient te worden. Wanneer eenmaal een hypothese wiskundig bewezen is, of voldoende getoetst dan krijgt het een status van een theorie.

Toetsen

Een te toetsen hypothese gaat over een te meten systeem. Dat systeem dient hiervoor gemeten te worden. Tijdens het meten kunnen meetfouten ontstaan, elke gemeten waarde wordt gewoonlijk uitgedrukt in een combinatie van een gemiddelde waarde en de standaarddeviatie. Vervolgens wordt bij een voorspelde waarde uit de hypothese bekeken hoe groot de waarschijnlijkheid is dat dit valt binnen de verwachte meting. De waarschijnlijkheid is groot, als het verschil tussen de voorspelde waarde en de gemiddelde gemeten waarde, en dat gedeeld door de de standaard deviatie, klein is.

Negatieve Conclusie

Is de waarschijnlijkheid klein, of beter gezegd, de waarschijnlijkheid klein dat dit door de meetfout komt, dan is de kans juist groot dat de hypothese niet juist is (of dat de experiment verkeerd is opgezet). Staat vast dat de opzet van het experment goed is, dan wordt de hypothese afgewezen - negatieve conclusie - dat de waarschijnlijkheid onder een bepaalde grens van zeg 1% tot 5% komt. De afwijzing is des te sterker als de waarschijnlijkheid kleiner is.

Positieve Conclusie

Wanneer een hypothese veel toetsen ontstaan wordt de "positive conclusie" steeds waarschijnlijk. Omdat het toetsen nooit af is en toekomstige toetsingen altijd mogelijk blijven, zal nooit het moment komen dat er echt een definitieve positieve conclusie getrokken zal komen, dat in tegenstelling tot de negatieve conclusie, die altijd op de loer ligt. Een negatieve conclusie is in regel "sterker" dan een positieve conclusie.

Uitschieters

Wanneer een hypothese vaak getoest wordt bij een waarschijnlijkheids grens van, bijvoorbeeld 2%, dan zullen er ook een aantal uitslagen zijn waarbij de hypothese verworpen wordt ook al voldoet de hypthese aan de werkelijkheid. Immers, er is gesteld dat er kans van 2% op overschrijding is door toevallige samenloop waardoor de hypothese verworpen zal worden.

Selectie van extremen

Ons beeld van de werkelijkheid wordt in belangrijke mate bepaald door de media, zoals het journaal, tijdschrift etc. Het zijn juist opvallende, merkwaardige en extreme gevallen die worden vermeld. Doodgewone gevallen worden verzwegen. Hierdoor zijn het juist uitzonderingen die de regel bepalen, waardoor we een scheef beeldvan de werkelijkheid krijgen. Ook onthouden we binnen ons eigen leven juist die dingen die heel toevallig zijn. Bijvoorbeeld in 1 worp van 5 dobbelstenen, 5 dezelfde gooien, is iets wat we niet snel vergeten. Al die vele, honderden, duizenden keren dat er niks bijzonders is gegooid vergeten we snel.

Toetsbaarheid

Een hypothese waarbij een experiment bedacht en redelijkerwijs uitgevoerd kan worden, is een toetsbare hypothese ofwel een falsificeerbare hypothese. Soms is een hypothese pas veel later te toetsen, omdat het experiment pas uitgevoerd kan worden als de stand van techniek daar aan toe is, of financieel haalbaar. Een hypothese die in elk geval onmogelijk is om te kunnen weerleggen is De toetsbaarheid is ondermeer afhankelijk hoe gemakkelijk de Natuur haar aard prijsgeeft. Van sommige hypothesen weet je bij voorbaat dat deze niet te toetsen is, vaak omdat de Natuur de nodige gegevens nooit zal prijsgeven binnen het experiment.

Tussen wetenschap en filosofie

Een niet (beter: nooit) te toetsen hypothese kan dan niet binnen de wetenschap onderzocht worden, deze valt buiten het domein van de wetenschap en hoort dan ook thuis in de (overige) filosofie. De wetenschap is een deelverzameling van de filosofie, het is een speciek onderdeel van de filosofie met bepaalde normen en spelregels. Filosofie kan altijd gebruik maken van de producten uit de wetenschap, dan wel ge-inspireerd worden door de wetenschap. Andersom kan ook de filosofie het verloop van de wetenschap be-invloeden c.q. inspireren.

Occam's Razor
oorsprong en definitie

bron: http://answers.google.com/answers/threadview?id=350568

De Occams's Razor is een principe dat door filosoof William Occam (1285 - 1349) voor het eerst is uitgedragen.

De definitie is: "A scientific rule that states that if there exists two answers to a problem or a question, and if, for one answer to be true, well-established laws of logic and science must be re-written, ignored, or suspended in order to allow it to be true, and for the other answer to be true no such accommodation need be made, then the simpler of the two answers is much more likely to be correct."

In het Engels: Wikipedia Engels - Occam's Razor

toepassing

Er zijn heel veel soorten modellen waar de Occam's Razor op toegepast kan worden.
Deze omzetting kan in meer stappen gebeuren. Elke stap is op zich een toepassinging van de Occam's Razor.

exacte thoretische modellen

Een voorbeeld van zo'n model is een grammatica voor een (computer)taal. Wanneer eenmaal voor een bestaande grammatica en eenvoudiger doch een gelijkwaardige grammatica is gevonden. Dan dient volgens het principe van de Occam's Razor de eenvoudige versie gekozen te worden. Omdat zo'n model op zichzelf staat, kan er nooit een punt van discussie ontstaan of een bepaalde toepassing al dan niet geoorloofd is. Ik noem het ookwel de "Semantische toepassing van de Occam's Razor".

ontologische modellen

Dit model betracht de werkelijk te beschrijven. Op verschillende punten kan het voorkomen dat een bepaalde toepassing tot discussie kan leiden, of dat er risico's aan zitten, of dat de toepassing afhankelijk is van het doel van het model. Ik noem het ook wel de "Ontologische toepassing van de Occam's Razor".

doel van het model

Een model kan gebruikt worden voor een simulatie. Er kan bijvoorbeeld een dilemma zijn tussen de nauwkeurigheid en snelheid van de simulatie. In het algemeen is een eenvoudiger simulatiemodel sneller, doch onnauwkeuriger. Bij een snellere simulatiemodel is de Occam's Razor vaker toegepast dan bij een nauwkeurig simulatiemodel.

geloof en beeld van de werkelijkheid

Wanneer het model gaat over iets waarvan we niet alles tot de puntjes weten, dan kan het elimineren van een element door de Occam's Razor tot discussie leiden. Deze impasse is gebaseerd op geloof en verwachting van de werkelijkheid. Volgens de een is speelt het (te eleminineren) element een rol, dat elders binnen het model niet gespeeld kan worden. Volgens de ander wordt die rol wel overgenomen door het eenvoudiger model. Ook kan men geloven dat die rol van geen betekenis is, en daarom ook het element van geen betekenis is.

Voorbeelden

Model testing and simulation
Exploring sacred alphabets with Stan Tenen
Occam's Razor in Metacomputation: the Notion of a Perfect Process Tree (1993)

Lichaam-geest probleem

Binnen het lichaam-geest probleem bestaat een dilemma over het al dan niet toepassen van de Occams Razor. Pas je de Occams Razor niet toe, dan bestaat in principe het gevaar voor ongenode elementen zoals ziel-met-geheugen-en-intelligentie en kapstokken waaraan verklaringen gehangen kunnen worden die reeds materieel verklaarbaar zijn. Pas je de Occams's Razor wel toe, dan kan binnen het resulterende model (mij inziens) onmogelijk verklaard worden dat subjectieve ervaringen kunnen bestaan. Er wordt echter in vele vormen van het materialisme wel verondersteld dat subjectieve ervaringen bestaan. Het kunnen verklaren van subjectieve ervaringen wordt ook wel "The Hard Problem" genoemd.
Dit is een flink dilemma. Maar als je naar een model zoekt dat met als doel om "the hard problem" op te lossen, dan dwingt dat tot het niet toepassen van de Occams Razor, in dit specifieke geval.

Flying Spaghettimonster

Nauw verwant aan de Occam's Razor is het verschijnsel Flying Spaghettimonster. Het Vliegend Spaghettimonster is de god van een geloof dat het Vliegend-Spaghettimonsterisme heet en dat door Bobby Henderson is begonnen op het internet als parodie op het besluit van de regionale overheid Kansas om tijdens biologielessen naast de evolutieleer ook de theorie van het intelligent design te onderwijzen Het is mogelijk om bijvoorbeeld het vliegend Spaghettimonster toe te voegen aan een model, hiermee ontstaan een ingewikkelder model. In feite is dit dan ook de omgekeerde toepassing van de Occam's Razor. De ingewikkelder model is weer te vereenvoudigen door gewoon de Occam's Razor toe te passen. Meer informatie: Wikipedia - Spaghettimonster De website waar het om gaat: Church of the Flying Spaghetti Monster

De verleiding van het Absurditeits Argument

Het is heel menselijk om iets wat ons absurd voordoet als "onzin" of "absurd" af te wijzen. In het normale leven is dat ook wel verstandig. Maar wanneer je wereld aan het onderzoeken bent is dat niet altijd verstandig. Er zijn heel veel voorbeelden uit het verleden wat als eerst onzin of absurd wordt gezien, nu (bijna) iedereen heel normaal vind. Een rijtje voorbeelden:

Verderop wil ik aantonen dat het Absurditeits Argument ontstaat uit het schijnbare conflict tussen de emergente en fundamentele natuurwetten.

fundamentele vs. emergente wetten

Wanneer een systeem wordt opgezet op basis van bepaalde wetten, dan zal het systeem op een bepaalde manier gedragen en zullen bepaalde patronen zichtbaar worden, die eerst niet voorzien hoeven te zijn. Deze patronen zullen bepaalde (emergente) wetten volgen, deze kunnen eventueel veel complexer zijn dat de oorspronkelijke fundamentele wetten van dat systeem.
Een cellulaire automaat is een volledig deterministisch systeem, die soms tot verassende resultaten kan leiden, die dus in principe voorzien had kunnen worden.

De dagelijke natuurwetten zijn voornamelijk emergente natuurwetten

We zijn opgegroeid in een wereld waarvan de juiste meer emergente natuurwetten zichtbaar zijn, zoals de Newtonsiaanse natuurwetten. Echter, bij nadere bestudering van de natuur tot op het kwantummechanische schaal, blijkt de wereld heel anders in elkaar te zitten. Dingen die we heel vanzelfsprekend vinden - de emergente natuurwetten - zijn op deze schaal afwezig, hiervoor in de plaats komen de (meer) fundamentele natuurwetten die ons absurd voorkomen, deze passen niet in ons "plaatje, onze wereldbeeld. Ons denken is veel meer gericht op de emergente natuurwetten.

Cognitieve Dissonantie en de verleiding van het Absurditeits Argument

Om de wereld beter te kunnen begrijpen maken we een netwerk van begrippen aan. Een begrip is pas betekenisvol als deze gerelateerd is aan andere begrippen. Deze begrippen moeten op elkaar aansluiten en niet tegenspeken. Zodra een begrip binnenkomt die (eventueel schijnbaar) in tegenspraak is met andere begrippen dan kunnen we deze niet kwijt. Dit kan uiteindelijk leiden tot het negeren, afwijzen of verdraaien van dat nieuwe begrip. In het laatste geval wordt deze zodanig bijgeschaafd of verbogen, dat deze toegevoegd kan worden aan de oorspronkelijke netwerk van begrippen. Dit hoeft overigens niet altijd verkeerd te zijn. Wanneer iemand een stelling poneert dat een ander afwijst door cognitieve dissonantie, dan kan deze de stelling afwijzen door aan te tonen op welke punten deze tegenstrijdig is, wanneer dit niet mogelijk is, dan kan deze het absurditeits argument gebruiken.

terug naar Metabewustzijn

pagina

datum: 16 Augustus 2018
door: Joris Brouwer